آدیت محصول، اثربخشی تضمین كیفیت را از طریق آزمایش تعدادی محصول یا قطعه ارزیابی و قابلیت كیفیت را بر اساس كیفیت محصول تصدیق مینماید.
بدین ترتیب تطابق محصول با مشخصههای ارائه شده یا توافقشده بین مشتری و تأمینكننده بررسی میشود.
هدف اصلی ارزیابی، تعیین میزان انحراف مشخصات است، كه به مقدار هدف تعیین شده، اهمیت فنی مشخصه، درجه تأثیر انحراف بر فرآیند بعد و عكسالعمل مشتری بستگی دارد.
آدیت محصول بر روی خواص محصول در شرایط جدید (محصول تازه تولید شده) انجام میگیرد، نه محصولی كه مدت طولانی از استفاده آن گذشته باشد. ضمناً نمیتوان آدیت محصول را بهعنوان جایگزینی برای بازرسیهای حین فرایند تولید تلقی نمود.
. كنترل انطباق نتایج با اطلاعات ورودی
. تصدیق یكنواختی تولید
. تشخیص انحرافات، تغییرات و روندها
. كشف خطر یا ریسكهای بالقوه
. نشان دادن عكسالعمل مشتری
. كمك به تعیین وضعیت كیفی محصول با توجه به انتظارت و نیازمندیهای مشتری
. واكنش سریع نسبت به مسائل و مشكلات
. كنترل اثربخشی اندازههای گرفته شده
. نیازمندیهای قانونی
پیششرطهای لازم برای اجرای آدیت:
1. وجود ساختار سازمانی مناسب تا این امكان ایجاد گردد كه آدیتها بصورت سیستماتیك و مستقل انجام شوند.
2. طرح آدیت كه نشان میدهد آدیت محصول در كدام ایستگاه از فرآیند تولید با چه تعداد نمونه و بر روی چه مشخصههایی، صورت گیرد.
نكته: آدیت محصول معمولاً توسط سازنده محصول (تأمینكننده) انجام میشود و مشتری یا نماینده مشتری نتایج آدیت را بررسی و صحهگذاری و بر حسن اجرای اقدامات اصلاحی نظارت مینماید. پیشنهاد میشود که در ابتدا توسط نماینده مشتری آموزشهای لازم سازنده داده شود و در حد نمونه پایلوت نیز به اجرا درآید تا پس از فرهنگسازی ومشخص شدن بستر لازم توسط سازنده انجام گردد.
نکته: میتوان نتیجه ارزیابی آدیت محصول را به عنوان شاخص بررسی کلیه اندازهگیریهای کنترل کیفیت تلقی نمود. درصورت وجود انحراف از مشخصه ها یا استانداردها نیاز به اقدام اصلاحی است. چنانچه این انصراف مربوط به مشخصات مهم مخصوصا مشخصههای ایمنی باشد، انجام اقدام سریع مانند توقف تولید، جداسازی محصول و یا در صورت نیاز اصلاح تولید الزامی است.
وظیفه آدیت محصول، بررسی محصولات آماده به تحویل با استفاده از طرح آدیت به منظور بررسی مطابقت آنها با مستندات فنی، نقشه ها، استانداردها، نیازمندیهای قانونی و سایر مشخصههای کیفی است. این کنترل بر روی تعداد کمی از محصولات انجام میشود، با این حال خیلی گستردهتر و بیشتر از نقطه نظرات مشتری است.
تهیه و طرحریزی آدیتهای محصول
شرایط اولیه و مسئولیتها:
آدیت محصول باید به دقت و با در نظر گرفتن پیششرطهای زیر طرحریزی شود:
الف) در نظر گرفتن عبارتی مبنی بر انجام آدیت محصول در نظامنامه کیفیت
ب) تهیه طرح آدیت
ج) تبدیل طرح آدیت به دستورالعمل کار برای آدیتور
طرح آدیت باید شامل اطلاعات زیر باشد:
نام محصولی که آدیت میشود
تاریخ/تناوب آدیت
آدیتورها
مشخصههایی که باید بررسی شوند
مشخصههای کمی
مشخصههای کیفی
اندازه نمونه
روشها و تجهیزات بازرسی و آزمون که مورد استفاده قرار میگیرند و …
مشخصات انتخاب شده آنهایی هستند که بهترین فرض را از کیفیت محموله (محصول تأمین شده) در شرایط مورد نظر از دیدگاه مشتری در مونتاژ، در حالت صفر کیلومتر و در هنگام استفاده بر اساس معیارهای زیر داراست:
. شناسایی
. بسته بندی
. ظاهر
. ابعاد
. مونتاژ
. دوام، قابلیت اطمینان
. عملکرد
. مواد، عملیات تکمیلی