مدیریت دانش Knowledge Management

مدیریت دانش

Knowledge Management

غالباً در حوزه‌هاي گوناگون علمي، هر واژه با توجه به شرايط استفاده از آن، به گونه‌اي خاص معنا مي‌شود؛

اين موضوع براي دانش نيز صادق است.

با وجود آنكه واژه دانش در فلسفه، روانشناسي و جامعه‌شناسي نيز معاني خاص خود را دارد

– كه تلفيقي كاربردي از آن‌ها در مديريت دانش نيز به كار برده شده – اما تاكنون مفهوم‌شناسي در رابطه با واژه دانش در مديريت به شكلي فراگير صورت نپذيرفته است.

در هر حال، آنچه مسلم است آنست كه مي‌توان با آشنايي با تعاريف گوناگون، ابعاد و مصاديق اين امر را بيشتر شناخت و آن را بهتر به كار گرفت.

در اين گام برآنيم تا با ارائه تعاريف گوناگون از دانش و نيز مديريت دانش در گام آتي، ابعاد و ديدگاه‌هاي ارائه شده در اين زمينه بهتر شناخته شود.

تعريف دانش

دامنه تعاريف ارائه شده در مورد دانش، از كاربردي تا مفهومي و فلسفي و از نظر هدف، محدود تا گسترده را شامل مي‌شود.

برخي تعاريف دانش به شرح زيرند:

دانش، اطلاعات كاربردي و سازماندهي شده براي حل مسائل است.

– دانش، اطلاعاتي سازماندهي و تجزيه‌وتحليل‌ شده‌است كه مي‌تواند قابل‌ درك و نيز كاربردي براي حل مسأله و تصميم‌گيري باشد.

– دانش، شامل حقايق و باورها، مفاهيم و انديشه‌ها، قضاوت‌ها و انتظارات، متدولوژي (روش‌شناسي) يا علم اصول و نحوه انجام فنون است.

– دانش، مجموعه‌اي از نگرش‌ها، تجربيات و مراحلي است كه به صورت درست و صحيح، كنار يكديگر قرار گرفته‌اند؛

ازين‌رو راهنماي مناسبي براي افكار، رفتارها و ارتباطات مي‌باشد.

– دانش، استدلال در باب اطلاعات و داده‌ها براي دستيابي به كارايي، حل مسائل، تصميم‌گيري، يادگيري و آموزش است.

– دانش سازماني، اجتماعي از سرمايه‌هاي متمركز انساني، سرمايه‌هاي استعدادهاي فكري و سرمايه‌هاي ساختار است.

– دانش سازماني، به اطلاعات پردازش‌ شده و جاسازي شده از جريانات عادي و مراحلي كه قابليت اقدام دارند

و نيز دانش به‌دست آمده به وسيله سيستم‌هاي سازماني، مراحل، توليدات، قوانين و فرهنگ اطلاق مي‌گردد.

تعاريف فوق و مفاهيم به‌كار رفته در آن‌ها به خوبي بيانگر نقش پراهميت دانش در

برنامه‌ريزي‌ها، تصميم‌گيري‌ها و پياده‌سازي راهكارها در راستاي حل مسائل گوناگون هستند.

و اين خود، توجه ما را به موضوع مديريت دانش معطوف مي‌دارد.

مديريت دانش به چه معناست؟

كمي بيش از ده سال از عمر ابداع مفهوم كلي مديريت دانش مي‌گذرد

و در اين مدت، تعاريف گوناگوني در اين خصوص ارائه گرديده كه هر يك ابعادي از اين موضوع را نمايش مي‌دهند.

در اين گام به بيان مهمترين اين تعاريف مي‌پردازيم:

مديريت دانش … :

– كسب دانش درست براي افراد مناسب در زمان صحيح و مكان مناسب است،

به‌گونه‌اي كه آنان بتوانند براي دستيابي به اهداف سازمان، بهترين استفاده را از دانش ببرند.

– بنايي سنجيده، صريح و اصولي براي تجديد و استفاده از دانش در جهت افزايش تأثير و بازگشت دانش مربوط به سرمايه دانشي است.

– شامل مراحل تسخير اجتماع ديدگاه‌هاي خبرگان و متخصصان يك شركت در هر جايي كه باشند

(در بانك اطلاعاتي، بر روي كاغذ و يا در انديشه نيروها) و پخش آن در هر جايي كه به سود بيشتري بينجامد، است.

–  با تجزيه‌ و تحليل و شناسايي دانش لازم و سودمند درگير بوده و در پي برنامه‌ريزي چندبعدي و كنترل مناسب در توسعه سرمايه‌هاي دانش، در جهت برآورده كردن اهداف سازماني است.

– خط‌ مشي‌هاي اصولي را براي يافتن، درك كردن و استفاده از ارزش و ايجاد ارزش، معين مي‌نمايد.

– رسمي‌سازي و دسترسي به تجربه، دانش و ديدگاه‌هاي استادانه را كه قابليتهاي جديد،

قدرت كارايي بالاتر، تشويق نوآوري و افزايش ارزش مشتري را در پي داشته باشند،‌ هدف قرار مي‌دهد.

– دانستن ارزش دانش، فهم اطلاعات سازمان، استفاده از سيستم‌هاي تكنولوژي اطلاعات و ارتباطات به منظور حفظ، استفاده و كاربرد دوباره دانش است.

– مديريت اطلاعات و داده به همراه مهار تجربيات ضمني و نهايي افراد جهت تسهيم، استفاده و توسعه

توسط سازمان است كه به بهره‌وري بيشتر سازمان منجر مي‌گردد.

– براي برآورده‌سازي نيازهاي سازماني از قبيل سازگاري، بقا و توانايي منحصر بفرد در برابر تغييرات پيوسته و روزافزون است.

مديريت دانش شامل فرآيندهاي سازماني است كه به دنبال پيوستن و نيروزايي ظرفيت‌هاي عملياتي اطلاعات، داده‌هاي تكنولوژي‌هاي اطلاعاتي و ظرفيت نوآوري و خلاقيت انسان هستند.

لازم است تا به مديريت دانش به عنوان يك طرح مديريتي يكپارچه نگريسته شود كه بر هدف‌هاي استراتژي تمركز دارد،

بر محورهاي كسب و كار حركت مي‌نمايد و از تكنولوژي اطلاعات ياري مي‌گيرد.

در مديريت دانش مي‌بايد كل‌نگري مدنظر قرار گيرد؛

بدين معنا كه نظريه‌پردازي صرف، بدون در نظر گرفتن نحوه كاربرد آن در عمل؛

يا به عكس، تنها توجه به عمل و تمركز بر يك مسأله خاص، هر دو كل‌نگري در خصوص مديريت دانش را تضعيف مي‌نمايند.

با ارائه تعريف جامع ذيل كه متمركز بر انسان، ساختار و فناوري بوده و كاربردي نيز است، اين گام را به پايان مي‌بريم:

مديريت دانش، فرآيند كشف، كسب، توسعه و ايجاد، نگهداري، ارزيابي و به‌كارگيري دانش مناسب در زمان مناسب توسط فرد مناسب

در سازمان است كه از طريق ايجاد پيوند ميان منابع انساني، فناوري اطلاعات و ارتباطات و ايجاد ساختاري مناسب براي دستيابي به اهداف سازماني صورت پذيرد.